Gati 30 përqind e fëmijëve të grave që përjetuan dhunë seksuale gjatë luftës, kanë nivele anormale
Sipas rezultateve preliminare të studimit me titull “Hulumtimi epigjenetik mbi traumën ndërbrezore në Kosovë”, gati 30 për qind e fëmijëve të grave që kanë përjetuar dhunë seksuale gjatë luftës, kanë nivele anormale, shumë të ulëta ose të larta, të kortizolit, i cili është hormon që nxitet si përgjigje nga stresi ose trauma madhore.Për të ardhur deri tek të dhënat e këtij studimi janë intervistuar 130 gra që kishin përjetuar dhunë seksuale ose tortura gjatë luftës në Kosovë si dhe janë mbledhur mostrat e gjakut nga 120 fëmijë më të vegjël të lindur nga secila grua, raporton Koha Ditore.Fëmijët që iu janë analizuar mostrat e gjakut nuk kanë qenë fëmijë të lindur si produkt i dhunës por që kanë lindur më vonë nga gratë që kanë përjetuar dhunë seksuale gjatë luftës.Në studimin që është prezantuar në konferencën me titull “Trauma ndërbrezore”, të organizuar nga Ambasada Britanike në Prishtinë dhe Qendra Kosovare për Rehabilitimin e të Mbijetuarave të Torturës, theksohet rëndësia e ekzaminimit të hershëm të fëmijëve të lindur nga gratë qe përjetojnë dhunë ose torturë seksuale gjatë luftës dhe veçanërisht ata të lindur nga nënat me simptoma të çrregullimit të stresit post-traumatik.Studimi që është bërë nga QKRMT-ja dhe Instituti Danez kundër Torturës, është studimi i parë i grave që përjetojnë trauma seksuale dhe që rezulton më çrregullim të stresit post-traumatik, duke sugjeruar transmetin ndërbrezor të traumës në formën e ndryshimeve epigjenetike të fëmijëve.Ndërkohë Lartëmadhëria e saj Mbretërore, Kontesha e Wessex Sophie, në këtë konferencë ka thënë se gratë e dhunuara, përkundër guximit që kanë, kanë nevojë për mbështetje, pranim e drejtësi.“Konfliktet lënë shumë plagë, por ajo më e madhja është stigma që bartin te mbijetuarit, jo vetëm këtu në Kosovë por në gjithë botën”, ka deklaruar ajo.
Komuna e Prishtinës shkel ligjin lidhur me aktivitetin "Furnizim me Rekuizita Sportive"
Komuna e Prishtinës ka shkelur ligjin për prokurimin publik me rastin e dhënies së tenderit për "Furnizim me Rekuizita Sportive".Kjo shkelje e ligjit është evidentuar nga Organi Shqyrtues i Prokurimit (OSHP) me rastin e ankesës së operatorit ekonomik OE NTP "Vlora" Prishtinë, kundër njoftimit për dhënie të kontratës ku është rekomanduar për kontratë OE: "Europrinty" shpk- Prishtinë lidhur me aktivitetin e prokurimit me titull: "Furnizim me Rekuizita Sportive" nr. prok:616-19-860-1-2-1 , inicuar nga Autoriteti Kontraktues / AK/.
Veturat e Policisë sërish në “radarin” e OSHP-së
Policia e Kosovës assesi nuk po mund t’i sigurojë automjetet e saj. Këtij institucioni të sigurisë për të dytën herë me radhë është duke iu kthyer në rivlerësim tenderi për këtë qëllim.E për shkak të kësaj vonese disamuajshe, shumë vetura të policisë nuk janë në funksion. Në vendimin e Organit Shqyrtues të Prokurimit (OSHP), thuhet se Policia e Kosovës si Autoritet Kontraktues e ka shkelur Ligjin për Prokurim Publik (LPP) në aktivitetin e prokurimit me titull “Shërbimet e sigurimit të automjeteve të PK-së”, me numër të prokurimit 214-19-1219-2-1-1. Të njëjtin aktivitet ky organ e ka kthyer në rivlerësim.“Paneli shqyrtues pas analizimit dhe shqyrtimit të arsyes së eliminimit të OE ankues (Sigal Uniqa Goup Austria), konstaton se AK-ja në kundërshtim me nenin 59 të LPP-së e ka eliminuar OE ankues për faktin se OE ankues në sqarimet e dhëna i ka ofruar kontratat, me të cilat ka dëshmuar se e arrin vlerën e kërkuar sipas kërkesës së dosjes së tenderit në vlerën prej 300.000.00 eurosh”, thuhet në arsyetimin e këtij vendimi të OSHP-së. “Paneli shqyrtues sqaron se OE ankues ka dorëzuar edhe disa raporte të policave të sigurimit me ‘Raiffaisen Bank’ në vlerë mbi 200.000.00 euro e që AK-ka ka mundur të sqarojë se këto dëshmi a e plotësojnë kushtin për të qenë kontrata dhe të verifikohen këto dëshmi”.Paneli shqyrtues tutje konstaton se Autoriteti Kontraktues me rastin e rivlerësimit duhet të bëjë ekzaminimin, vlerësimin dhe krahasimin e ofertave në pajtim me nenin 59 të LPP-së, nëse ka paqartësi lidhur me ndonjë dëshmi të ofruar nga OE ankues për kërkesën e cekur si më lartë, AK mund të veprojë në pajtim me nenin 59.2 dhe 72 të LPP-së.“Paneli shqyrtues vjen në përfundim se ekzaminimi, vlerësimi dhe krahasimi i tenderëve nuk është bërë konform nenit 59 të LPP-së dhe njëkohësisht nuk është respektuar edhe neni 60 i LPP-së, kriteri kryesor për dhënie të kontratës e që ka qenë tenderi i përgjegjshëm me çmimin më të ulët. Paneli shqyrtues sqaron se autoritetet kontraktuese janë të obliguara të sigurojnë që fondet publike dhe burimet publike të përdoren në mënyrën më ekonomike, njëkohësisht duke marrë në konsideratë qëllimin dhe lëndën e prokurimit ashtu siç parashihet në nenin 6 të LPP-së”, thuhet në arsyetim.Tutje Paneli shqyrtues, gjithashtu, sqaron se Autoriteti Kontraktues duhet të ketë në konsideratë edhe nenin 1 të LPP-së, pasi që dihet se qëllimi i këtij ligji është të sigurojë mënyrën më efikase, më transparente dhe më të drejtë të shfrytëzimit të fondeve publike, burimeve publike si dhe të gjitha fondeve dhe burimeve të tjera të autoriteteve kontraktuese në Kosovë.“Aprovohet pjesërisht si e bazuar ankesa e operatorit ekonomik ‘Sigal Uniqa Goup Austria’-Prishtinë lidhur me aktivitetin e prokurimit me titull ‘Shërbimet e sigurimit të automjeteve të PK-së’, me numër të prokurimit 214-19-1219-2-1-1, të iniciuar nga Autoriteti Kontraktues - Policia e Kosovës”. Kësisoj, anulohet njoftimi për dhënie të kontratës për këtë aktivitet të prokurimit dhe i njëjti kthehet në rivlerësim.“Mosrespektimi i këtij vendimi detyron Panelin shqyrtues që konform dispozitave ligjore të nenit 23.9 dhe 131 të Ligjit për prokurim publik të Kosovës nr. 04/L-042, i plotësuar dhe ndryshuar me Ligjin 04/L-237, Ligjin 05/L-068 dhe Ligjin 05/L-092 të ndërmarrë masa ndaj Autoritetit Kontraktues”, thuhet në vendim.Ky aktivitet i prokurimit kishte nisur më 29 mars të këtij viti, ndërsa hapja e ofertave ishte bërë më 8 maj 2019. Rreth një muaj më vonë (7.6.2019) ishte publikuar data e vendimit të Autoritetit Kontraktues (Policia e Kosovës) për dhënie të kontratës.Gazeta ka raportuar në muajin qershor se si Policia e Kosovës për një kohë të gjatë është duke operuar me kapacitete minimale teknik, prejse shumicës së automjeteve të këtij institucioni i kishte skaduar sigurimi. Ky institucion që është kompetent për të mbajtur rendin dhe sigurinë qytetare është duke u varur më shumë nga biçikletat. Por intervenimi me këto mjete në distanca të largëta e në terrene malore përveç që kërkon kohë, ndonjëherë mund të jetë edhe i pamundur. Burime brenda Policisë kishin thënë se Stacionit Policor në Podujevë, që me territor kjo komunë llogaritet më e madhja në Kosovë, i kishin mbetur vetëm dy vetura në dispozicion. Të tjerat kishin mbetur pa sigurim e regjistrim. I njëjti burim tregonte se shumë herë qytetarëve që kërkojnë ndihmën e Policisë u kërkohet të presin “derisa të shkojnë policët me biçikleta”. Megjithatë, sipas tij, Podujeva (që i ka dy vetura në qarkullim) është shumë më mirë se komunat tjera, pasi ka stacione që janë vetëm me nga një veturë me sigurim e ndonjë nuk ka fare.Në Policinë e Kosovës nuk kishin treguar prej kur kanë mbetur pa regjistrim e sigurim automjetet e policisë, as për numrin e tyre që janë jashtë përdorimi për shkak të mosregjistrimit dhe sa automjete i kanë në përdorim gjatë kësaj periudhe. Të njëjtit nuk kanë treguar as kur kanë nisur procedurat e prokurimit, cilat janë problemet e vonesave të këtyre procedurave dhe as si intervenojnë në raste të incidenteve të ndryshme.“Në kuadër të Policisë së Kosovës janë një numër i madh i automjeteve zyrtare të llojeve të ndryshme që shërbejnë për polici, të cilat janë si mjet i punës për realizimin e detyrave dhe përgjegjësive policore. Një numër i caktuar prej këtyre veturave, që janë në kuadër të Policisë së Kosovës ku bëjnë pjesë Departamente, Divizione, Rajone dhe njësite policore, u ka skaduar regjistrimi dhe për momentin janë jashtë përdorimit policor, përderisa të regjistrohen/sigurohen”, thuhej në përgjigjen e Zyrës për Informim dhe Marrëdhënie me Publikun të Policisë së Kosovës. “Të gjitha këto automjete të cilave u ka skaduar regjistrimi është kërkuar që në asnjë rast të mos qarkullojnë në trafik, përderisa të përfundojnë komplet procedurat e prokurimit, ankesat dhe afatet kohore të parapara sipas legjislacionit dhe të njëjtat pas regjistrimit të vazhdojnë në qarkullim sipas detyrave policore”.Gazeta kishte kërkuar përgjigje edhe nga Ministria e Punëve të Brendshme nëse janë të njoftuar me këtë çështje, a janë të sigurt qytetarët e Kosovës, nëse do të kërkojnë përgjegjësi për këtë dhe çfarë janë duke bërë ata si Ministri për ta tejkaluar këtë problem. Por asnjëra nga këto pyetje nuk ka marrë përgjigje.
Rritet numri i deponive ilegale të mbeturinave
Përkundër investimeve, masave dhe fushatave, trendi i krijimit të deponive ilegale është në rritje nga viti në vit. Numri i madh i deponive ilegale të mbeturinave vazhdon të jetë një ndër problemet më të mëdha në Kosovë. Këtë e dëshmon edhe raporti i fundit i publikuar nga Agjencia për Mbrojtjen e Mjedisit të Kosovës, me mbështetjen e Organizatës Gjermane për Shoqëri të Hapur – GIZ. Sipas Raportit ''Menaxhimi i Mbeturinave Komunale në Kosovë'', në vitin 2019 janë identifikuar 2529 deponi ilegale të mbeturinave. Ky numër është për 957 më i madh krahasuar me vitin 2017. Nga 2529 deponi ilegale që janë identifikuar, sipas vlerësimit, 39% janë deponi të mëdha, 32% janë deponi të mesme, ndërsa 29% janë deponi të vogla. Sipas llojit të mbeturinave, 49% e deponive ilegale janë nga mbeturinat komunale, 37% janë nga mbeturinate ndërtimit dhe demolimit, 7% janë nga mbeturinate rrezikshme dhe industriale, 4% janë nga mbeturinat e vëllimshme dhe 6% janë nga mbeturinat tjera. Sipas të dhënave të prezantuara në raport, rajoni i Gjakovës e ka numrin më të vogël të deponive ilegale (118), ndërsa rajoni i Prishtinës e ka numrin më të madh të deponive ilegale (582). Raporti vlerëson se mesatarja e gjenerimit të mbeturinave komunale për kokë banori në Kosovë është 0.78 kg/banorë/ditë, ndërsa shkalla e mbulueshmërisë me shërbimin e grumbullimit të mbeturinave në nivel të vendit është rreth 71%. Shkalla e ndarjes së mbeturinave në burim mbetet ende në nivel të ulët me vetëm 6.8 % të amvisërive që kanë qasje në këtë shërbim.Në kuadër të gjetjeve kryesore raporti thekson se numri i deponive ilegale është në rritje nga viti në vit dhe se rritja e shkallës së mbulimit me shërbim dhe se fushatat e pastrimit të deponive ilegale nuk mjaftojnë për të ndalur trendin e krijimit të deponive të reja ilegale. Brengos fakti se në uljen e numrit të deponive ilegale nuk kanë dhënë rezultate masat e ndërmarra nga Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor e as investimet e donatorëve. Rikujtojmë se gjatë vitit të kaluar me qëllim të reduktimit të numrit të deponive ilegale, në Kosovë ishte realizuar fushata “Ta pastrojmë Kosovën”, e mbështetur nga Qeveria e Kosovës përmes Ministrisë së Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, projekt ky në vlerë rreth 800 mijë euro. Organizata “Let’s Do It Kosova”, si implementuese e projektit kishte raportuar se gjatë tre muajve të implementimit të projektit (15 shtator 2018 – 15 dhjetor 2018), ishin angazhuar mijëra vullnetarë, dhe ishin larguar 803 deponi ilegale në të gjithë Kosovën. Në mbështetje të aktiviteteve për eliminimin e deponive ilegale të mbeturinave ishin ndarë edhe grante për komunat më aktive dhe më të suksesshme. Ministria e Mjedisit dhe Planifikimit Hapësinor, bashkë me Agjencinë Gjermane për Bashkëpunim Ndërkombëtar “GIZ” dhe Zyrën e Bashkimit Europian në Kosovë, në fillim të këtij viti kishin lansuar grantin 7 milionësh për menaxhimin e mbeturinave. “Projekti Granti i Performancës - Mjedisi i Pastër”, ishte lansuar për të përkrahur komunat që tregojnë performancë të mirë sipas kritereve të caktuara, duke u nisur nga zbatimi i legjislacionit në fushën e menaxhimit të mbeturinave, hartimi dhe miratimi i planeve menaxhuese të mbeturinave, zbatimi i udhëzimit për ndëshkime me gjoba mandatore, eliminimi i deponive ilegale të mbeturinave, krijimi dhe mirëmbajtja e zonave të gjelbra, ofrimi i shërbimeve cilësore në fushën e menaxhimit të mbeturinave si dhe mbledhja dhe riciklimi i mbeturinave. Rezultatet e pritura për të parandaluar krijimin e deponive të reja ilegale nuk dha as fillimi i zbatimi të Udhëzimit Administrative për ndëshkime me gjoba mandatore (UA MMPH Nr. 06/2018). Organizata “Let’s Do It Kosova” si monitoruese e zbatimit të Udhëzimit Administrativ për Gjoba Mandatore, duke u bazuar në të dhënat e mbledhura nga inspektorët komunal mjedisor dhe qendror, në shtator të këtij viti kishte raportuar se:“gjatë muajve korrik dhe gusht ishin shqiptuar 310 gjoba gjithsej që shënonte një trend në rritje të shqiptimit të gjobave krahasuar me muajt maj-qershor, me 243 gjoba gjithsej”. Raporti Menaxhimi i Mbeturinave Komunale në Kosovë, krahas vlerësimeve dhe gjetjeve jep edhe disa rekomandime për përmirësimin e gjendjes së menaxhimit të mbeturinave. Mes tjerash raporti rekomandon që:Niveli lokal duhet mbështetur në plotësimin e kapaciteteve teknike për mbulim të gjithë territorit me shërbim të grumbullimit dhe transportit të mbeturinave.Për të mundësuar zhvillim të balancuar donatorët apo qeveria duhet mbështetur ato komuna apo rajone që janë më mbrapa në realizim të detyrimeve ligjore në menaxhim të mbeturinave.Duhet komunikim më i shpeshtë dhe me strategji me qytetarët lidhur me detyrimet ligjore të ndotësve, parimeve të vendosura me ligj dhe në veçanti ndotjen e mjedisit e pasojat afatgjata të këtyre veprimeve.Komunat duhet të mbështeten edhe në procesin e ndarjes së mbeturinave në burim dhe drejt ekonomisë qarkore.
© 2019 literal media